Cách nhận biết trẻ thở khò khè, có đờm
Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ rất yếu và một số cơ quan hô hấp còn chưa phát triển hoàn thiện nên rất dễ mắc các bệnh lý về hô hấp như ho, nghẹt mũi, sổ mũi, đau họng, sốt nhẹ,… Khi các biểu hiện này kéo dài và không được điều trị đúng cách sẽ dẫn đến những biến chứng nặng hơn là ho có đờm, thở khò khè hoặc khó thở. Phụ huynh có thể nhận biết triệu chứng này ở trẻ bằng cách quan sát các biểu hiện sau:
Tiếng ho khàn đục và có đờm xuất ra bên ngoài sau khi ho
Khò khè là tiếng thở của trẻ có âm sắc trầm nghe rõ nhất khi trẻ thở ra, thở rít và chủ yếu thở bằng miệng
Cha mẹ có thể tự nhận biết được khi nghe bằng cách áp sát tai gần miệng trẻ
Trẻ khó thở thường biểu hiện bằng tình trạng quấy khóc, khó chịu, nhăn mặt khi thở, cơ thể xanh xao, lạnh, bỏ bú, chán ăn,…
Nguyên nhân trẻ bị thở khò khè
Thở khò khè thường là tình trạng đường thở bị tắc nghẽn gây tiếng thở khò khè. Khoảng 30% trẻ dưới 2 tuổi ít nhất có 1 đợt thở khò khè, 40% trẻ 3 tuổi và 60% ở trẻ 6 tuổi.
Những nguyên nhân chính gây tình trạng trẻ sơ sinh bị ho thở khò khè có đờm kèm theo đó là:
Hen suyễn (hen phế quản)
Hen suyễn là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ bị thở khò khè khi ngủ nếu trẻ dưới 5 tuổi. Hen suyễn (hay còn được gọi là hen phế quản) là tình trạng phế quản bị viêm và co thắt bất thường do một số yếu tố như dị ứng, nhiễm khuẩn, chấn động tinh thần mạnh, tập thể dục quá sức,… Triệu chứng đặc trưng của bệnh là ho có đờm, thở dốc, thở nhanh, thở khò khè, đau tức ngực và khó thở.
Viêm tiểu phế quản, viêm phế quản
Viêm tiểu phế quản thường xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi và khởi phát chủ yếu ở trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi. Đây là bệnh viêm nhiễm cấp tính, xảy ra ở các tiểu phế quản. Các tiểu phế quản là nơi đảm nhiệm vai trò dẫn lưu oxy vào phổi. Vì vậy, khi xảy ra viêm nhiễm ở tiểu phế quản, trẻ sẽ gặp phải một số triệu chứng như: ho, sốt nhẹ, sổ mũi, thở khò khè, khó thở và ho kèm theo đờm
Nếu phụ huynh không con thiệp kịp thời có thể bệnh sẽ tiến triển nặng khiến cho trẻ bị thiếu oxy, chán ăn, bỏ bú, tím tái và tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng như xẹp phổi, viêm phổi và suy hô hấp. Vì vậy, khi phụ huynh nhận thấy các dấu hiệu trên cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Viêm phế quản là tình trạng các ống phế quản bị viêm cấp hoặc mãn tính. Nguyên nhân là do nhiễm virus hoặc một số vi khuẩn như tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn và H. influenzae. Trẻ bị viêm phế quản có thể bị ho khan, ho có đờm, thở khó khè, khó thở, sốt nhẹ và mệt mỏi. Đây là bệnh lý hô hấp thường gặp và có thể thuyên giảm nhanh sau khi điều trị nhưng với những trường hợp điều trị chậm trễ trẻ có thể bị viêm phế quản mãn tính và tăng nguy cơ bị viêm phổi.
Viêm phổi
Hệ miễn dịch của trẻ còn yếu nên rất dễ bị virus, vi khuẩn và nấm xâm nhập vào phế nang, gây tiết dịch hoặc mủ gây viêm phổi. Viêm phổi xuất hiện một số triệu chứng như: sốt, ho kèm đờm hoặc mủ, khó thở, đau ngực, nôn mửa, tiêu chảy và ớn lạnh. Viêm phổi là một trong những bệnh lý hô hấp nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nặng nề như tràn dịch màng phổi, áp xe phổi và nhiễm trùng máu.
Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng cũng là một trong những bệnh lý có thể khiến trẻ bị ho kèm đờm, thở khò khè và khó thở. Tuy nhiên viêm mũi dị ứng có mức độ nhẹ hơn so với các bệnh lý phía trên và dễ dàng thuyên giảm sau khi chăm sóc tại nhà.
Trẻ bị viêm mũi dị ứng thường có triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho khan hoặc ho có đờm, hắt hơi nhiều,… Bệnh kéo dài có thể khiến trẻ thở khò khè và khó thở do dịch tiết hô hấp ứ đọng ở lỗ mũi.
Viêm VA
VA là cơ quan miễn dịch nằm ở vòm mũi họng, có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên nếu virus và vi khuẩn xâm nhập ồ ạt, VA có thể bị sưng viêm.
Do nằm ở vị trí nối liền giữa vòm họng và mũi nên khi VA bị viêm, trẻ có thể bị sốt, chảy nước mũi, ho có đờm theo triệu chứng khó thở, thở khò khè và thường xuyên thở bằng miệng.
Các bệnh lý khác
Bên cạnh đó, trẻ bị ho có đờm, thở khò khè và khó thở có thể do một số bệnh lý khác như:
Phù phổi
Dị vật trong đường thở
Phế quản bị chèn ép
Bệnh lao
Dị tật bẩm sinh ở phế quản
Ngoài ra, thở khò khè còn gặp ở trẻ bị viêm phổi, viêm phế quản cấp tính, bệnh tim bẩm sinh, trẻ bị dị vật đường thở, viêm amidan cấp tính, xơ sợi bẩm ính, bất thường sọ hầu bẩm sinh, khối u ở phổi … nhưng những triệu chứng này thường ít gặp hơn.
Cách xử lý khi trẻ bị thở khò khè kéo dài và có đờm trong họng
Tìm gặp bác sĩ ngay để thăm khám
Thờ khò khè, ho có đờm, khó thở ở trẻ em là triệu chứng có thể bắt nguồn từ những bệnh lý nghiêm trọng như viêm tiểu phế quản, hen suyễn, viêm phổi,… Nếu để chúng kéo dài có thể làm suy giảm chức năng hô hấp và tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nặng nề.
Vì vậy phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân và chỉ định phương pháp điều trị. Với những trẻ có tình trạng sức khỏe nặng, bác sĩ sẽ đề nghị trẻ điều trị nội trú để dễ dàng theo dõi và kịp thời phát hiện biến chứng.
Ngược lại với những trẻ bị ho có đờm, khó thở và thở khò khè do các bệnh hô hấp nhẹ như viêm mũi dị ứng, viêm VA,… bác sĩ có thể kê toa thuốc và hướng dẫn mẹ một số cách chăm sóc, điều trị tại nhà.
Chăm sóc trẻ bị ho đờm, thở khò khè
Trước hết, các mẹ cần hiểu được dấu hiệu thở khò khè của bé cũng như phân biệt được tiếng thở khò khè để kịp thời điều trị cho bé.
Nếu ở trẻ sơ sinh cần phân biệt tiếng thở khò khè với tiếng thở do tắc mũi do cảm, ho. Trường hợp cảm ho có thể làm thông thoáng mũi trẻ với 2-3 giọt nước muối sinh lý nhỏ mũi, sau đó nghe lại. Trẻ bị nghẹt mũi sẽ thở êm hơn sau khi được làm thông thoáng mũi.
Cần theo dõi sát sao biểu hiện bệnh của bé để nhận biết được trường hợp nặng hơn, còn đưa bé đi khám điều trị kịp thời.
Trẻ thở khò khè lần đầu tiên, khò khè kèm khó thở, tím tái, rối loạn tri giác, khò khè tái phát cần đưa trẻ đi thăm khám ngay.
Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị khò khè, cần đưa trẻ tới bệnh viện ngay vì đây là triệu chứng bệnh nặng ở lứa tuổi này.
Khi trẻ bị khò khè kéo dài, dai dẳng trên 3-4 tuần, cần cho trẻ đến khám bệnh viện chuyên khoa vì nhiều trường hợp cần phải xét nghiệm chuyên sâu để xác định chẩn đoán.
Với các trẻ có tiển căn bị suyễn, đột ngột khó thở, khò khè nên đưa bé đi khám sớm.
Tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc, kể cả thuốc kháng sinh, thuốc lòng đờm hay thuốc kháng viêm … vì có thể không đạt hiệu quả tốt mà có khi còn làm trẻ khò khè nhiều hơn, dẫn đến bệnh nặng hơn.
Mẹo trị ho, thở khò khè cho trẻ tại nhà
Bên cạnh việc uống thuốc điều trị, bố mẹ cũng nên thực hiện một số biện pháp đơn giản tại nhà để làm giảm tình trạng ho, thở khò khè, có đờm, khó thở ở trẻ nhỏ như sau:
Vệ sinh mũi, họng hàng ngày: Nên sử dụng nước muối sinh lý NaCI 0,9% để vệ sinh sạch sẽ mũi họng, giúp loại bỏ dịch nhầy, tiêu diệt vi khuẩn, làm thông thoáng đường thở và ngăn ngừa vi khuẩn trú ngụ.
Giữ ấm cơ thể: Giữ ấm đường thở đặc biệt là tai, mũi, họng, ngực. Không để gió quạt hay gió điều hòa thổi trực tiếp vào mặt bé.
Cho bé uống nhiều nước: Bổ sung nhiều nước cho cơ thể giúp tăng các hoạt động trao đổi chất, làm dịu và ẩm cổ họng, loãng dịch đờm tại họng. Đối với trẻ sơ sinh có thể cho bé tăng cường bú mẹ để nâng cao sức đề kháng cơ thể.
Vỗ long đờm: Khi trẻ còn nhỏ, bé không thể biết cách thực hiện đẩy đờm ra khỏi cổ họng một cách an toàn và ít gây tổn thương tới niêm mạc. Do đó mẹ có thể thực hiện vỗ long đờm cho trẻ ở sau lưng phần phổi nhằm làm thông thoáng đường thở tốt hơn.
Chườm khăn ấm: Phần lớn trẻ bị bệnh viêm nhiễm đường hô hấp sẽ bị sốt và mệt mỏi. Bố mẹ có thể sử dụng khăn sạch nhúng qua nước ấm rồi vắt khô để chườm vào trán, cổ, nách, bẹn nhằm hạ sốt và giảm ho.
Sử dụng tỏi: Tỏi có công dụng tiêu viêm, diệt khuẩn và nâng cao sức khỏe cực tốt. Có thể sử dụng kết hợp nước tỏi chắt pha với sữa ấm để cho bé uống hàng ngày.
Massage phần ngực và cổ: Mẹ có thể massage nhẹ nhàng vùng ngực và cổ cho bé trước khi đi ngủ để làm ấm đường thở, từ đó giúp bé bớt khó thở và khò khè hơn.
Phòng ngừa chứng ho có đờm, thở khò khè ở trẻ nhỏ
Trẻ nhỏ có thể bị ho có đờm, khò khè và khó thở nhiều lần trong năm do hệ miễn dịch và cơ quan hô hấp của trẻ chưa phát triển toàn diện như người trưởng thành. Chính vì vậy phụ huynh nên chủ động thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:
Có thể tiêm vaccine cho trẻ để ngăn ngừa một số bệnh viêm nhiễm đường hô hấp.
Giữ ấm cơ thể cho trẻ khi thời chuyển lạnh, đồng thời tránh để trẻ tiếp xúc với người nhiễm bệnh.
Giữ vệ sinh răng miệng cho bé. Ngoài ra bạn nên hướng dẫn những trẻ lớn thói quen rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc sau khi chạm vào các thiết bị công cộng.
Nâng cao hệ miễn dịch cho trẻ bằng cách khuyến khích trẻ chơi thể thao và ăn uống điều độ.
Tránh để trẻ tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, lông chó mèo, mạt bụi,… Đồng thời nên vệ sinh không gian sống thường xuyên, trồng nhiều cây xanh và sử dụng máy lọc không khí để giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp.
Khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột, bạn nên dùng máy tạo độ ẩm để giảm kích thích lên niêm mạc mũi của trẻ.
Điều trị dứt điểm các bệnh lý hô hấp thường gặp như cảm, cúm, viêm họng, viêm amidan,… để giảm thiểu các biến chứng như viêm phế quản và viêm phổi.
Bài viết đã tổng hợp một số bệnh lý có thể khiến trẻ bị ho có đờm, khò khè và khó thở, đồng thời hướng dẫn một số biện pháp khắc phục và phòng ngừa. Hy vọng qua những thông tin trên, phụ huynh có thể dễ dàng nhận biết bệnh lý, từ đó chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị cho trẻ.
Nguồn : Tổng hợp